Film yapımcısı ne "yapar"?

 

Sektörde en çok karşılaştığımız sorulardan biri de "senarist senaryo yazıyor, yönetmen filmi çekiyor, peki yapımcı ne yapıyor?" şeklinde ifade edilebilir.

Ülkemizde yapımcı denildiğinde herkesin kafasında üç aşağı beş yukarı "para babası" bir adam şekillenir.

Uzatma Dakikaları'na göre "yapımcı" demokrasilerdeki kuvvetler ayrılığı prensibinden hareketle yasama=senarist, yürütme=yönetmen ve yargı= yapımcı benzetmesiyle ifade edilebilir.

Tam da bu noktada sanırız yapımcının film üretim sürecinin farklı  aşamalarında ne iş gördüğünü yazarak anlatmak doğru bir yol olacak.

Bir film yapımını 5 ana evreye ayırabiliriz.

1. Proje seçme

2. Geliştirme

3. Finansman

4. Prodüksiyon – Post Prodüksiyon

5. Gösterim - Pazarlama – Satış

Gelin bu aşamaların her birinde yapımcının görev ve sorumluluklarına bir göz atalım.

1 - Proje Seçme

Yapımcı'nın üzerinde çalışacağı film projesi ile ilgili seçim yaptığı süreçtir. İyi bir yapımcı proje seçerken hedefleriyle bu seçimini gerekçelendirir. Ticari potansiyeli olan bir proje mi olacak? Yoksa uluslararası prestij kazandıracak bir proje mi? Yada yetenekli bir genç yönetmenle birkaç filmlik bir kontrat mı? vb. Bu seçim yapımcının kendisine gelen, okuduğu projeler arasından ve/veya bir proje havuzundan yapılan seçimle olabileceği gibi tamamen kendine ait bir fikir/hikayeyi yazdırması suretiyle de olabilir. Bu aşamada yapımcı genel olarak sektörde hangi projelerin yapılıp hangi projelerin yapılmayacağına karar veren bir “filtreleme” işlevine sahiptir.

2 - Proje Geliştirme

Proje seçme senaryo, tretman ve hatta okunan bir sinopsis üzerinden bile olabilir. Bunun dışında da doğal olarak fikir sahibiyle (yazar ve/veya yönetmen olabilir) çeşitli sohbetler, tartışmalar ve fikir alışverişleri sonucu birlikteliğin çerçevesi çizilir. Tam da bu aşamada “proje geliştirme” dediğimiz süreç başlar. Bu süreç yukarda belirtilen hususların (yazılı ve sözlü unsurlar) bir proje paketi haline getirilerek üçüncü şahıslara sunulur hale getirilmesi aşamasıdır. Proje geliştirme sürecinde yapımcı bu proje paketini ulusal ve uluslararası karar vericilere açar ve bu suretle proje için finansman, senaryo için danışmanlık, proje hakkında genel görüş ve kanaatleri toplamaya çalışır. Bu aşamanın sonucunda elde edilen geri bildirim olumlu ise yapımcı projeyi sonraki aşamaya taşır, aksi takdirde projeyi bu aşamada sonlandırır.

3. Finansman

Finansman süreci projenin gerçekleştirilmesi için gerekli olan toplam bütçenin hesaplanması ve bu bütçenin bulunması konusunda olası kaynakların dökümünü içeren bir "finans planının" hazırlanması ile başlar. Finans planı her projenin niteliğine göre farklılıklar gösterir. Ticari bir projenin finansman modeli ile ilk yönetmen filminin finansman modeli doğal olarak farklıdır. Bunlara ek olarak  ortak yapımcı(lar)a ihtiyaç var mı? Yapım takvimi ne? gibi sorular da finansman sürecinin ana eksenini oluşturur.

Yapımcı bu süreçte finansman planını hazırladıktan sonra bu kaynakların elde edilebilmesi için gerekli faaliyetleri yürütür. (fon başvurularının yapılması, sponsor ve ortak yapımcılarla görüşmeler vs.). Tüm film sürecinin en yoğun ve zahmetli kısmı genelde finansman sürecidir ve çeşitli stratejik kararlar gerektirir. Nakit akışı mevcut proje takvimini sıkıntıya sokmayan bir durumda mı? Bütçede açık veya finanse edilemeyen bir kısım var ise hangi kalemler ne şekilde azaltılabilir? Projenin finansman sürecini uzatmak mı yoksa özkaynak yatırımı yapmak mı gerekiyor? vs..

4. Hazırlık – Prodüksiyon – Post Prodüksiyon

Finansman sürecinin sona ermesinin ardından ön hazırlık süreci başlar. Ön hazırlıkta yapımcı tarafından filmin haftalara bölünmüş nakit akışı oluşturulur, ekip ve ekipman ile ilgili görüşme ve anlaşmalar yapılır, sözleşmeler imzalanır. Prodüksiyon sürecinde yapımcı filmin çekim sürecinin oluşturulan bütçe ve nakit akışı ile uyumlu gerçekleşip gerçekleşmediğini, çekimlerin çekim takvimi doğrultusunda devam ettiğini gözlemler. Post prodüksiyon sürecinde ise yürütülen teknik işlemlerin filmin takvimi ve bütçesi dahilinde gerçekleştirilmesini gözetir. Filmin önceden belirlenmiş bir vizyon tarihine yetiştirilmesi, yaklaşmakta olan önemli bir festivalin başvuru ve/veya gösterim tarihine yetiştirilmesi gibi unsurlar burada devreye girir. Bu süreç daha önce alınan finansman kararlarına bağlı olarak filme ek mali kaynak yaratmak için gerekli faaliyetlerin yürütülmesi çalışmalarını da içerebilir.

5. Gösterim - Pazarlama – Satış

Bu süreç yapımcının filmin ticari faaliyete konulması için gerekli faaliyetleri yürüttüğü süreçtir. Filmin nerede, nasıl, kime sunulacağı ile ilgili kararların alındığı bu süreçte yapımcı çeşitli kararlar verir ve bu kararlar ile ilgili işlemleri yürütür, sözleşmeleri imzalar. Film hangi festival veya festivallerde gösterilecek? Hangi satış şirketleri (sales agent) ile irtibat kurulacak? Hangi dağıtım şirketi ile anlaşılacak? Hangi tarihte gösterime girecek? Nasıl bir tanıtım stratejisi izlenecek? Hangi televizyon kanalları ile görüşülecek? Vs.

Burada yazılanlardan anlaşılacağı üzere yapımcı film üretimi sürecinde en uzun mesaiye sahip kişidir. Film yapım sürecinin karar verici organıdır. Deneyimli bir yapımcı çok fazla sayıda stratejik kararı çabuk verebilen kişidir. Bu kararların doğruluk oranı deneyim ve bilgi birikimiyle doğru orantılı olarak artar.

Yazının sonunda umarız okuyucunun gözünde "film yapımcısı" konusu netleşmiştir. Dikkat ederseniz film yapımcısı olarak özellikle vurguluyoruz. Çünkü reklam yapımcısı ve televizyon yapımcısı gibi diğer dallardaki yapımcıların görev ve sorumlulukları farklılık gösterir.