Şu Copyright Levy Dedikleri

Copyright Levy sinema sektörümüzde pek konuşulmayan, daha doğrusu ne olduğu pek bilinmeyen bir kavram.

Bizdeki adıyla "Özel Kopyalama Harcı" Dvd, Cd, Harici Sabit Disk, Usb vb. içerik depolamaya yarayan araçlar ve kayıt yapmaya yarayan video kayıtçıları, cd-dvd yazıcıları vb. cihazların ithalatçılarından alınan bir harç bedelini ifade ediyor. 

Çıkış mantığı da şu: DVD, sabit disk vb yardımıyla film, müzik gibi telifli içerikler  kaydediliyor, çoğaltılıyor veya depolanıyor. Madem öyle biz de bu teknolojik medyaları ithal edenlerden belli bir pay alıp bu gelirleri de "içerik üretenlere" dağıtalım. 

Bu uygulama ile pratikte yasadışı kopyalama sonucu oluşan eser sahiplerinin kayıplarının bir ölçüde telafi edilmesi amaçlanıyor.Özel Kopyalama Harcı teknik olarak bir vergi değil. Çünkü vergi devlet kurumları tarafından toplanırken copyright levy telif birlikleri ve meslek örgütleri tarafından tahsil ediliyor.

Elbette özel kopyalama harcı uygulaması dikensiz gül değil. Öncelikle bu şekilde toplanan paranın nasıl bir mekanizmayla kimlere dağıtılacağı sorunu var. Bu konuda neredeyse her ülkede farklı bir sistem ve tarife mevcut. Bazı mecralar ise şimdilik sisteme dahil değil. (örneğin cep telefonları özel kopyalama harcı sistemine dahil değil, usb bellekler de bazı ülkelerde kapsam dahilinde iken bazı ülkelerde dışarda tutulmuş.) Depolama aracının kapasitesi baz alınarak fiyatlandırma pek adil değil. DVD sadece bir filmi saklamak için kullanılabileceği gibi yüzlerce şarkı da içerebiliyor. Ve tabii bu tarz harici diskler ve flaş belleklerin sadece data saklamak için de kullanıldığını biliyoruz, ki data telifli bir malzeme değil.

Her ne kadar sistem mükemmel değilse de bu kalemde toplanan gelirler ile uygulamanın olduğu ülkelerde içerik üretenler için hatırı sayılır bir gelir üretilebilmiş, çeşitli yatırımlar yapılabilmiş.

Peki ülkemizdeki durum ne?

Aslında mevcut Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda özel kopyalama harcı uygulaması var. Bu harç Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yıllardır toplanıyor. (biliyorum, bu vergi değil demiştim, ama bizde devlet topluyor!...)

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yakında yenilenecek. Yeni yasa taslağına göre “özel kopyalama harcı gelirlerinin %30’luk kısmı içerik üreten hak sahiplerine dağıtılmak üzere meslek birliklerine verilecek. Meslek birlikleri halen bu oranı arttırabilmek için ciddi pazarlık halindeler.

Son yapılan çalıştayda bakanlık yetkilileri 2011'de toplanan toplam özel kopyalama harcının toplaminin 20 Milyon TL civarında olduğunu ifade etmişlerdi. Sinema Destekleme Fonu tarafından dağıtılan yıllık toplamın 10 Milyon TL civarında olduğu düşünülürse bu Copyright Levy tartışmalarının ve pazarlıklarının sektör için ne kadar önemli olduğu anlaşılır.

Elbette bu yolla toplanan ve dağıtılan para miktarı kadar parayı kimin topladığı da önemli. Uzatma dakikaları Copyright Levy'nin sektördeki telif birlikleri tarafından toplanması gerektiğini ısrarla savunuyor.

Kopyalama harcının meslek birlikleri tarafından sevk ve idare edilmesi sektöre dinamizm kazandıracağı gibi bu kaynak girişi ile telif birliklerinin ekonomik, hukuki ve teknolojik alt yapıları oluşturması mümkün olacak. Bu bileşenlerin olduğu bir endüstride hak takiplerinin de layıkı ile yapılabilmesini sağlanacaktır.