Avrupa Birliği'nin dijital ortak pazarla ilgili yasal düzenlemeleri devam ediyor. Online platformlarda yer alan içeriklere yönelik bu düzenlemelerin sonuncusu geçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu'nda 438'e karşı 226 oy ile kabul edildi. Yeni direktifin özellikle Madde 11 ve Madde 13 telif alanında köklü değişikliklere yol açacak gibi görünüyor.
Madde 11 haber sitelerinden link verilerek yapılan paylaşımların lisansa bağlı olması şartını getiriyor. Sosyal medyada "link vergisi" diye de bahsi geçen bu düzenleme Google News gibi internet sitelerinin yayıncılara, gazetelere telif ödemeleri gerektiği prensibinden yola çıkıyor. Ticari nitelikte olmayan kişisel link paylaşımları bu düzenlemeden istisna tutulsa da pratik uygulamada bu sınırların nasıl çizileceği halen tartışılıyor. Örneğin yüzbinlerce takipçisi olan bir sosyal medya kullanıcısının paylaşımları ticari olmayan kişisel kullanım kapsamında mı değerlendirilecek?
11. maddeye yönelik temel itiraz bu düzenlemenin haber paylaşımlarının sınırlandırılmasıyla birlikte bilgi edinme hakkını sınırlandıracak olması. AB seviyesinde bu yasal düzenleme olmadan önce Almanya ve İspanya'daki süren davalarda mahkemeler bu doğrultuda kararlar vermişti.
Madde 13'deki düzenlemenin çıkış notlası ise Youtube, Facebook vb. platformların burada yer alan içeriklerden dolayı ciddi reklam geliri elde ettikleri, ancak bu gelirlerin oldukça küçük bir kısmını telif hakkı sahiplerine ödedikleri (value gap) gerçeği. Bu düzenleme ile müzik endüstrisinin youtube karşısındaki pozisyonunu güçlendirmesi hedefleniyor. Madde 13 ile Youtube, Facebook gibi paylaşım platformlarına barındırdıkları içerik konusunda yasal yükümlülük de getiriliyor. Buna göre sözkonusu siteler hak sahipleri ile birlikte hareket ederek platformlarında yer alan içeriklerin lisanslı olması ve hak ihlali içermemesi konusunda sorumluluk taşıyacaklar. (Şu an yürürlükte olan telif hukuku düzenlemesinde böyle bir yükümlülükleri bulunmuyordu.)
Bu prensibin uygulamasının nasıl olacağı ise halen tartışılıyor. Çeşitli otomatik filtreler yardımıyla içerik yüklemelerinin kontrol edilmesi, telif hakkı açısından sorunlu içeriklerin bloke edilmesi veya platformdan otomatik olarak kaldırılması da dahil çeşitli yöntemler konuşuluyor. Yasa kabul edilir edilmez 13. madde düzenlemesi ile Mim'lerin (memes) internetten kaldırılacağına yönelik tartışmalar başladı. Bilindiği gibi çoğu mim telifli içerikler kullanılarak üretiliyor ve paylaşılıyor. Otomatik olarak filtrelenme durumunda ise bu mim'lerin ayırdedilmeksizin kaldırılması söz konusu. (Mim'ler AB telif hukukunda "parodiler" başlığı altında istisna kapsamında bulunuyorlar. )
Bu düzenlemeye en büyük karşı çıkış tahmin edeceğiniz üzere Silikon Vadisi'nden geldi. Avrupa'lı parlamenterler ise düzenlemelerin telif konusunda sektöre fayda sağlayacağını, karşı çıkanların özellikle çıkarları zarar gören dev teknoloji şirketleri olduğunu iddia ediyorlar. Görünen o ki direktifin tek tek üye ülkelerde nasıl yorumlanıp uygulanacağını hep birlikte göreceğiz. Sonuçlarını da o zaman daha doğru değerlendirebilieceğiz gibi görünüyor.
Yeni direktif prosedür olarak ocak 2019'da son bir oylamanın ardından kabul edilirse yürürlüğe girecek. Ancak uzmanlar bu aşamadan sonra aksi yönde bir kararın pek de mümkün olmadığını belirtiyorlar.
Bakalım bu düzenlemenin bizim ülkemize yansıması ve uygulanması ne şekilde olacak?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder