Copyright Levy sinema sektörümüzde
pek konuşulmayan, daha doğrusu ne olduğu pek bilinmeyen bir kavram.
Bizdeki adıyla "Özel Kopyalama
Harcı" Dvd, Cd, Harici Sabit Disk, Usb vb. içerik depolamaya
yarayan araçlar ve kayıt yapmaya yarayan video kayıtçıları,
cd-dvd yazıcıları vb. cihazların ithalatçılarından alınan bir
harç bedelini ifade ediyor.
Çıkış mantığı da şu: DVD, sabit disk vb yardımıyla film, müzik gibi telifli içerikler kaydediliyor, çoğaltılıyor veya depolanıyor. Madem öyle biz de bu teknolojik medyaları ithal edenlerden belli bir pay alıp bu gelirleri de "içerik üretenlere"
dağıtalım.
Bu uygulama ile pratikte yasadışı kopyalama sonucu
oluşan eser sahiplerinin kayıplarının bir ölçüde telafi
edilmesi amaçlanıyor.Özel Kopyalama Harcı teknik olarak
bir vergi değil. Çünkü vergi devlet kurumları tarafından
toplanırken copyright levy telif birlikleri ve meslek örgütleri tarafından
tahsil ediliyor.
Elbette özel kopyalama harcı
uygulaması dikensiz gül değil. Öncelikle bu şekilde toplanan
paranın nasıl bir mekanizmayla kimlere dağıtılacağı sorunu
var. Bu konuda neredeyse her ülkede farklı bir sistem ve tarife
mevcut. Bazı mecralar ise şimdilik sisteme dahil değil. (örneğin
cep telefonları özel kopyalama harcı sistemine dahil değil, usb
bellekler de bazı ülkelerde kapsam dahilinde iken bazı ülkelerde
dışarda tutulmuş.) Depolama
aracının kapasitesi baz alınarak fiyatlandırma pek adil değil.
DVD sadece bir filmi saklamak için kullanılabileceği gibi yüzlerce
şarkı da içerebiliyor. Ve tabii bu tarz harici diskler ve flaş
belleklerin sadece data saklamak için de kullanıldığını
biliyoruz, ki data telifli bir malzeme değil.
Her ne kadar sistem mükemmel değilse
de bu kalemde toplanan gelirler ile uygulamanın olduğu ülkelerde içerik üretenler için hatırı
sayılır bir gelir üretilebilmiş, çeşitli yatırımlar
yapılabilmiş.
Peki ülkemizdeki durum ne?
Aslında mevcut Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu'nda özel kopyalama harcı uygulaması var. Bu harç
Kültür ve
Turizm Bakanlığı tarafından yıllardır toplanıyor.
(biliyorum, bu vergi değil demiştim, ama bizde devlet topluyor!...)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yakında
yenilenecek. Yeni yasa taslağına göre “özel kopyalama harcı gelirlerinin %30’luk kısmı
içerik üreten hak sahiplerine dağıtılmak üzere meslek
birliklerine verilecek. Meslek birlikleri halen bu oranı arttırabilmek
için ciddi pazarlık halindeler.
Son yapılan çalıştayda bakanlık
yetkilileri 2011'de toplanan toplam özel kopyalama harcının
toplaminin 20 Milyon TL civarında olduğunu ifade
etmişlerdi.
Sinema Destekleme Fonu tarafından dağıtılan yıllık toplamın 10 Milyon TL civarında olduğu düşünülürse bu
Copyright Levy tartışmalarının ve pazarlıklarının sektör için ne kadar önemli olduğu anlaşılır.
Elbette bu yolla toplanan ve dağıtılan
para miktarı kadar parayı kimin topladığı da önemli.
Uzatma dakikaları Copyright Levy'nin sektördeki telif birlikleri tarafından
toplanması gerektiğini ısrarla savunuyor.
Kopyalama harcının meslek birlikleri
tarafından sevk ve idare edilmesi sektöre dinamizm kazandıracağı gibi bu kaynak girişi ile telif birliklerinin ekonomik, hukuki ve
teknolojik alt
yapıları oluşturması mümkün olacak. Bu bileşenlerin olduğu bir endüstride hak
takiplerinin de layıkı ile yapılabilmesini sağlanacaktır.
